-->

Carito Carituik

Bacarito sambia mangucah siriah.


BACURITO, mengecek-ngecek, menyampaikan kaba, jo bahasa amai, bahaso induak, bahaso mandeh, taraso padek. Awak salamo ko alah mambuek bahaso induak awak jadi bahaso kaduo. Labiah-labiah sarupo awak nan lah manjadi panduduak kota, jadi urang urban marantau sabanta. Kutiko hari baiak jo bulan baiak, awak pulang kampuang maingahan pusaro jo hari rayo.

“Parewa!”, sogah sorang kawan lamonyo Udin Kacang Miang. ”Alah ongeh bana parewa kini, baru merantau dakek, alah balu bagua pulo”. Parewa, manuruik kamuih, aratinyo panjahek jo parusuah. Tapi dalam masyarakaik Minang arati positifnyo lai agak rancak: pambaok pambaharuan inovatif dan panantang aruih.

“Waang iyo Udin bana”, Parewa jo suduik mato mamandang ka si Udin. Baa mangko si Udin disabuik Udin Kacang Miang, karano inyo jo kalakuannyo manggata sajo. Pantang tagisia awak gata-gata dek inyo.

“Baa Din, alah bareformasi pulo pariuak bareh awak”, Parewa galak tasengeang jo muncuangnyo nan manjungua.Tangah hari bayang-bayang indak tampak, matoari tagak luruih, udaro alangkah panehnyo.

“Aden kalampasiangan kini”, Udin malirik Parewa. ”Baa ka indak pusiang, anak-anak den nan lah jadi sarjana tu kini alah kanai pehaka pulo, baru duo jo tigo tahun ko bakarajo”, Udin mangipeh –ngipeh mukonyo, udaro taraso angek, angin indak barambuih.

Parewa mangalamun sabanta. Taringek jaman-jaman sulik tempohari. Kutiko jaman Japang, payah mancari bareh. Urang kampung pai karajo paso mambuek palabuhan kapa tabang Gaduik Bukittinggi. Ado pulo nan dikirim ka Logas mambuek jalan kureta api. Japang kalah, nagari awak maradeka, tapi bareh maha, tigo puluah rupiah saliter. Banyak pulo rakyat nan mati. Indak panah tambilang jo pangayuah mangaso.

“Jauah bana pangana tu, Parewa!’, Udin saketek mancibia. Kaliektannyo hari ka hujan. Gabak alah nampak jauah di parbukitan. Angin barambuih dari arah lauik, kadang-kadang langkisau bagageh pulo.

“Baa ka indak, lamo iduik banyak dirasai, pamilu 55,aden alah sato juo tu, banyak juo paratai ampaia samo jo pamilu 99 ko”, Parewa sarupo batutai-tutai didanga dek si Udin.

“Iyo lamak jadi anggota taromaik kini”, lantun Udin Kacang Miang manciloteh. Karano dibaconyo di koran-koran lokal, honor anggota nan taromaik tu ka naiak hampia tujuah juta rupiah.

“Bara kali lipek naiaknyo dari honor anggota nan taromaik jaman orde baru tu, ayah!”, Parewa senyum dikulum, dan diam. Di dalam utaknyo babega-bega kato-kato rancak. Baru anam bulan duduak dirinyo sajo nan inyo uruih, apo nasib rakyaik nan mamiliahnyo alahnyo parjuangkan?. Ado nasib nan kanaik daun, katiko banjie gadang rumpuik saruik naiak ka ateh batang karambia. Manga tacangang bana, tunggu-tunggu se lah banjia bandang.

“Wee palaih bana komah!”, sogah Ciek Uniang nan lah lamo manunggu kasampatan mangecek sajak tadi. Uniang parampuan barusia 50-an, tapi ruponyo awet. Barangkali inyo tamasuak parampuan nan sanang, indak bakarajo kareh sarupo parampuan patani di nagari awak.

“Ajo Udin palupo jo sajarah komah,” lantun Ciek Uniang manambahi. Di kapalo Ciek Uniang batumpuak-tumpuak pulo curito tantang masalah parampuan. Indak tantang Dharma Wanita doh, tapi tantang hak-hak wanita dalam gender. Kini kan musim pulo tantang gender, feminisme caro baraiknyo. Sabok Ciek Uniang urang nan suko mambaco, sabab abad 21 ko abad wanita, kato buku-buku nan di tulih dek panulih maso depan.

“Niang, sakali-sakali danga pulolah kaba Bundo Kanduang dan hayati pulo masyarakaik matrilinial, nan basuku jo suku induak”, Udin manyeka paluahnyo. Udin Kacang Miang alah babulan–bulan pulo indak pulang ka rumah amainyo karano amainyo alah lamo maningga. Nan tingga di rumah gadang hanyo kakak-kakaknyo nan padusi jo anak-anaknyo nan alah jadi gadih gadang.

“Jo Udin jan mancimeeh, salamaik tingga jaman Siti Nurbaya, yo!”, Ciek Uniang balalu pulo. Udin Kacang Miang jo Parewa tapana-pana...

Copyright © Kota Minang Kabau. All rights reserved.